«Αίμα και δάκρυα» σε Ομόλογα και Χρηματιστήριο

Και εκεί που υπήρχε διάχυτη αισιοδοξία για την πορεία των διαπραγματεύσεων της Ελλάδας με τους πιστωτές της, έγινε ολική ανατροπή μετά την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να παύσει να δέχεται σε μία εβδομάδα, από τις 11 Φεβρουαρίου, τα ελληνικά ομολόγα ως ενέχυρο, για παροχή ρευστότητας. 

Η χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών θα γίνεται πλέον αποκλειστικά από το διάστημα αυτό και έπειτα από τον Έκτακτο Μηχανισμό Ρευστότητας, ELA, της Τράπεζας της Ελλάδος και θα ανανεώνεται ανά δύο εβδομάδες κατόπιν έγκρισης της ΕΚΤ. 

Μην ξεχνάμε ότι από τις αρχές Νοεμβρίου του 2014, η ΕΚΤ είναι η απόλυτη εποπτική αρχή των  κεντρικών τραπεζών της Ευρωζώνης. 

Η είδηση αυτή έπεσε σαν «κεραμίδα» στην αγορά, ειδικότερα αν αντιληφτεί κανείς ότι τουλάχιστον τυπικά η Ελλάδα είναι στο υπάρχον «παλιό»  πρόγραμμα μέχρι και την 28η Φεβρουαρίου, όταν και λήγει η τεχνική παράταση. 

Με απλά λόγια, η αποκλειστική χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών μέσω του ΕLA, έχει δύο άμεσες επιπτώσεις.

Στα ελληνικά κρατικά ομόλογα και τα Tbills, τα έντοκα δηλαδή.

Το κόστος δανεισμού μέσω ΕΚΤ ήταν στο 0,5%, μέσω ΕLA στο 1,55%.

Συνεπώς στις τράπεζες θα πιεστεί το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο, ΝΙΜ, οι ισολογισμοί τους θα χειροτερεύσουν και ούτω καθεξής. Οι συνέπεις σε μάκρο επίπεδο.. .είναι λίγο πιο μεσοπρόθεσμες.

Όπως είχε προαναφερθεί από την αρχή της εβδομάδας, αναφορικά με την αισιοδοξία που επικράτησε, οι διαπραγματεύσεις είναι σε προκαταρκτικό στάδιο και αφού οι κύριοι παίκτες δεν έχουν μιλήσει ακόμα, καλό θα είναι να είμαστε συγκρατημένοι και με αυστηρά «stop loss». Οι διαπραγματεύσεις τώρα ξεκινάνε. Μέχρι τώρα ήταν όπως φαίνεται «κουβέντα να γίνεται».

Ενδείξεις για τη σημερινή κίνηση στην αγορά πήραμε από ETF της Ελλάδας που διαπραγματεύεται στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, GREK, έκλεισε με απώλειες άνω του 10% και το ADR της ΕΤΕ χαμηλότερα άνω του 7%.

Κακή εικόνα στην αγορά των ελληνικών ομολόγων. Εκτροχιάζονται οι αποδόσεις, με το 3ετες στο 18,80%, το 5ετές στο 14,9% και το 10ετές στο 10,738%.

Τι σημαίνουν τα νταούλια της ΕΚΤ...

Η ΕΚΤ μπήκε στο χορό και να δούμε ποιος θα χορέψει καλυτέρα τώρα...

Σε μια οικονομία, υπό κανονικές συνθήκες, το τραπεζικό σύστημα εξασφαλίζει την ρευστότητα που χρειάζεται από την Κεντρική Τράπεζα, στην δικαιοδοσία της οποίας ανήκει. Τα τραπεζικά συστήματα των χωρών μελών της Ευρωζώνης έχουν διττή εποπτεία: 

 

Οι τράπεζες εκείνες που χαρακτηρίζονται συστημικές - υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια αλλά, με απλά λόγια, αυτές που θεωρούνται πολύ μεγάλες -υπάγονται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι μικρότερες στην Τοπική Κεντρική Τράπεζα.

Όταν μια οικονομία λειτουργεί φυσιολογικά, οι τράπεζες δανείζονται από την Κεντρική, δίνοντας ως ενέχυρο στοιχεία ενεργητικού τους (κρατικά και ιδιωτικά ομόλογα, δομημένα κ.ά.) Ο δανεισμός αυτός γίνεται με πολύ χαμηλό επιτόκιο αλλά και με μια παρακράτηση στην αξία το ενεχύρου, σαν περιθώριο εξασφάλισης της Κεντρικής Τράπεζας. 

 

Απαραίτητη προϋπόθεση για να δεχθεί η Κεντρική Τράπεζα τα ενέχυρα είναι αυτά να έχουν κάποιον συγκεκριμένο βαθμό αξιολόγησης που είναι προκαθορισμένος για κάθε τύπο στοιχείων ενεργητικού. Η Ε.Κ.Τ. έχει θέσει σαν προϋπόθεση, για τα ενέχυρα που αποδέχεται από τις συστημικές Τράπεζες των χωρών-μελών της Ευρωζώνης, να αξιολογούνται με συγκεκριμένο βαθμό από τους δυο, εκ των τριών κορυφαίων οίκων αξιολόγησης.

Στην περίπτωση που μια Τράπεζα δεν διαθέτει αποδεκτά ενέχυρα αλλά χρειάζεται ρευστότητα ενώ είναι φερέγγυα, ενεργοποιείται η διαδικασία E.L.A. (Emergency Liquidity Assistance). Αυτή παρέχεται από την τοπική Κεντρική Τράπεζα υπό την έγκριση και την εποπτεία του Διοικητικού Συμβουλίου (Governing Council) της Ε.Κ.Τ.

Η διαφορά από την προηγούμενη μέθοδο έγκειται στα εξής:

Α. Γίνονται δεκτά ενέχυρα μικρότερης βαθμίδας αξιολόγησης

Β. Η παρακράτηση στην αξία του ενεχύρου είναι σημαντικά μεγαλύτερη

Γ. Το επιτόκιο δανεισμού είναι αυτό της προηγούμενης διαδικασίας (ορίζεται από το Συμβούλιο στα πλαίσια της Νομισματικής Πολιτικής) αυξημένο κατά 1,5%

Τα ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου, από την αρχή σχεδόν της κρίσης, έχουν υποβαθμιστεί σε βαθμίδα αξιολόγησης, κατά πολύ χαμηλότερη της αποδεκτής. 

 

Η Ε.Κ.Τ., κατ’ εξαίρεση και για όσο διάστημα ή Ελλάδα βρίσκεται σε πρόγραμμα(Μνημόνιο), τα έκανε δεκτά. Η μόνη δε επιβάρυνση που επέβαλλε, ήταν αυξημένο περιθώριο εξασφάλισης επί της αξίας του ενεχύρου.

Με αυτόν τρόπο, οι Ελληνικές συστημικές τράπεζες, είχαν επαρκή ρευστότητα, σε όλη την διάρκεια της κρίσης. Μέχρι το βράδυ της Παρασκευής 6 Φεβρουαρίου. Διότι εχθές το βράδυ, γύρω στις 22:30, η Κεντρική Τράπεζα αναίρεσε αυτή την εξαίρεση, με ημερομηνία εφαρμογής την Δευτέρα 11 Φεβρουαρίου.

 

Η απόφαση αιτιολογεί την άρση της εξαίρεσης, στο γεγονός πως δεν μπορεί να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση του τρέχοντος προγράμματος. Με την ίδια απόφαση επεκτάθηκε η ισχύς παροχής E.L.A. μέχρι €10 δις προς το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα, έως την επόμενη συνεδρίαση του Συμβουλίου.

Τα παραπάνω σημαίνουν ότι οι Ελληνικές συστημικές τράπεζες έχουν σαν μόνη πηγή παροχής ρευστότητας την Τράπεζα της Ελλάδος, υπό την εποπτεία της Ε.Κ.Τ και υποκείμενη στην έγκριση της. Αυτή η ρευστότητα θα έχει σημαντικά μεγαλύτερο κόστος (ο τρέχων επιτόκιο δανεισμού της Ε.Κ.Τ. είναι 0,05% και άρα του E.L.A. 1,55%). Επίσης θα λαμβάνουν μικρότερο μέρος της αξίας των ενεχύρων που διαθέτουν λόγω του μεγαλύτερου περιθωρίου εξασφάλισης που απαιτεί ο E.L.A. (δηλαδή ενώ πριν, για κάθε €100 ενεχύρου δανείζονταν €60, τώρα θα δανείζονται €50, ίσως και €40).

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε, χρησιμοποιώντας την ορολογία που έγινε πρόσφατα δημοφιλής στην χώρα μας, πως άρχισαν οι χοροί και οι χορευτές κάνουν ο καθένας τις φιγούρες του. 

 

Ο προβληματισμός του γράφοντος είναι ότι, ενώ όλοι οι άλλοι μετέχοντες του χορού, είναι πολύ καλά ασφαλισμένοι και προφυλαγμένοι, ο Έλληνας είναι παντελώς ανασφάλιστος και χωρίς επαρκή προφύλαξη. Αν πέσει κάποιος απ’ τους άλλους, το πολύ πολύ να σπάσει κάποιο χέρι ή πόδι. 

 

Αν πέσει ο Έλληνας υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να σπάσει το κεφάλι του ή να μείνει ανάπηρος, χωρίς περίθαλψη.

Αποφάσισαν να τελειώνουν μιά ώρα αρχίτερα...

Τρείς εβδομάδες νωρίτερα από το προβλεπόμενο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έκλεισε απροειδοποίητα την μία από τις δύο στρόφιγγες χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών χθες το βράδυ περιορίζοντας τις επιλογές της ελληνικής κυβέρνησης στο ...ελάχιστο.

Εμβρόντητος ο κ. Βαρουφάκης πληροφορήθηκε λίγες ώρες πριν συναντήσει τον κ. Σόιμπλε ότι ο ιταλός πρόεδρος της ΕΚΤ - που λίγες ώρες πριν είχε συναντήσει τον κ. Τσίπρα - του είχε τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια αυξάνοντας στο κόκκινο την πίεση στο πιο ευαίσθητο σημείο, στην ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος.

Η κίνηση της ΕΚΤ ήταν ακραία πολιτική καθώς συνέδεσε άμεσα την αναγνώριση του αξιόχρεου των ελληνικών εγγυήσεων με την ύπαρξη μνημονιακού προγράμματος στήριξης την παραμονή της Συνόδου Κορυφής.

Με άλλα λόγια ο Έλληνας πρωθυπουργός είναι υποχρεωμένος να πάει στην Σύνοδο Κορυφής γνωρίζοντας οτι η κλεψύδρα της χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας μετράει πλέον τα χρονικά περιθώρια ανάποδα... Η μοναδική διέξοδος που έχει αφεθεί ανοικτή από την πλευρά της Ευρωζώνης είναι η υπογραφή μιας νέας συμφωνίας το πλαίσιο της οποίας έχει ήδη φθάσει (!) από την γερμανική καγκελαρία στην EWG ως non paper και αποτελεί copy paste αυτής του επικαιροποιημένου μνημονίου.

Μπορεί η κυβέρνηση Τσίπρα να αποδεχθεί μια τέτοια συμφωνία; 

Η πλειονότητα των ευρωπαίων αναλυτών συμφωνεί ότι αυτό υπό τις παρούσες συνθήκες είναι μάλλον απίθανο.

Τι θα ακολουθήσει ; 

Τα όρια της απάντησης σ΄ αυτό το ερώτημα είναι πολύ πιθανό οτι θα διερευνηθούν σε έκτακτη συνάντηση των Υπουργών Οικονομικών την Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες, την ίδια ημέρα δηλαδή που θα τίθεται σε ισχύ η αποκοπή των ελληνικών τραπεζών από την χρηματοδότηση της ΕΚΤ.

Βέβαια οι ελληνικές τράπεζες διαθέτουν αρκετά δισ. ευρώ ομολόγων του EFSF με τα οποία έχει ενισχυθεί η κεφαλαιοποίησή τους από το 2013 και λογιστικά το 2014. Πέραν αυτών όμως τα χαρτοφυλάκιά τους μπορούν να τους εξασφαλίσουν χρηματοδότηση μόνο δια μέσω της ΤτΕ με τον ELA.

Χθες βράδυ από την ΤτΕ έγινε γνωστό ότι οι “απώλειες” ρευστότητας από την μη αναγνώριση των εγγυήσεων του ελληνικού δημοσίου θα καλυφθούν ισόποσα με κεφάλαια από τον  ELA.

Αυτό σημαίνει ότι προσωρινά δεν θα τεθεί πρόβλημα αρκεί να μη αυξηθούν κατακόρυφα οι απαιτήσεις των αποταμιευτών σε ρευστότητα λόγω απώλειας εμπιστοσύνης...

Αλλά αυτό ισχύει προσωρινά, όπως προσωρινή είναι και η χρηματοδότηση από τον ELA μέχρι την ομαλοποίηση της κατάστασης.

Άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά από το 2010 που η ΕΚΤ ...απέσυρε προσωρινά την εμπιστοσύνη της στα ελληνικά κρατικά ομόλογα μέχρι να αποκατασταθεί η ισχύς του προγράμματος στήριξης με βάση τις αξιολογήσεις της τρόικα.

Πάντως ορισμένοι αγγλοσάξωνες αναλυτές ήδη συνδέουν την πιθανή άρνηση της κυβέρνησης να αποδεχθεί, παρά την ασφυκτική αυτή πίεση, μια συμφωνία για νέο πρόγραμμα (με την τρόικα), με ρηξικέλευθες “λύσεις” που αναφέρονται είτε σε περιορισμούς της πρόσβασης αποταμιευτών στις καταθέσεις τους, είτε στην έκδοση “βοηθητικών” νομισματικών εργαλείων.

Στις Βρυξέλλες πάντως που η απόφαση του κ. Ντράγκι δεν φαίνεται να προκάλεσε ιδιαίτερη έκπληξη, επιμένουν ότι η δυνατότητα μιας συμφωνίας είναι πολύ μεγάλη και σχεδόν αποκλείουν το ενδεχόμενο μιας ρήξης κάνοντας λόγο για “αποτελέσματα” ακόμα και πριν από την Σύνοδο Κορυφής.

Το αξιοσημείωτο πάντως είναι οτι οι πιθανότητες αυτές συσχετίζονται με την συνάντηση Ομπάμα – Μέρκελ την ερχόμενη Δευτέρα δύο μόλις 24ωρα πριν από την ενεργοποίηση της απόφασης της ΕΚΤ για τα ελληνικά ομόλογα.

Η αλήθεια είναι οτι τόσο η Ουάσιγκτον όσο και το Λονδίνο εκτιμούν πως ένας νέος κύκλος αναταραχής στις αγορές εξ αιτίας της κρίσης με την Ελλάδα θα βλάψει το εγχείρημα ανάκαμψης της αμερικάνικης οικονομίας.

Η προσοχή που δίνεται στο ενδεχόμενο αυτό υπογραμμίζεται από το γεγονός οτι ήδη έχει ανακοινωθεί η αποστολή στην Ευρώπη κλιμακίου του αμερικάνικου οικονομικού επιτελείου που θα παρακολουθεί από κοντά τις διαπραγματεύσεις Ελλάδας – Ευρωζώνης.

Στο μεταξύ η ισοτιμία ευρώ δολαρίου έπεσε χθες βράδυ κάτω από το 1,14 με προοπτικές περαιτέρω διολίσθησης. Κατά πως φαίνεται η πραγματική διαπραγμάτευση μόλις τώρα αρχίζει.